De begrafenis van een kind. Ik hoef hier niet te beschrijven hoe ongelooflijk zwaar het is voor ouders om je kind te moeten begraven. Maar ook voor grootouders met dubbel verdriet; verdriet om hun kleinkind en verdriet om hun kind. Of voor verdere familie en vrienden. We staan regelmatig met zijn allen te snotteren en te huilen aan een graf. We. Want natuurlijk houd ik het ook niet droog. Het … [Lees meer...]
Oma gaat dood
Anna van den Breemer schrijft, onder de titel 'Iedereen doet maar wat", wekelijks een column in de Volkskrant over een opvoedkundig probleem waar ze een oplossing voor zoekt. In haar column van 16 februari 2022 vraag ze zich af of je jonge kinderen mee kunt (of moet) nemen naar het sterfbed van hun oma en vraagt hiervoor Mariken Spuij om advies. Met een enige regelmaat wordt dit ook aan mij … [Lees meer...]
Wat doe je aan het graf van een baby?
Het liefst willen ze ballonnen oplaten. Maar uit milieuoogpunt is dat onverantwoord. Daarom vraag ik de ouders of ik aan het graf over ‘bellenblaaskusjes’ mag vertellen. Het verhaal hierover ken ik dankzij collega’s die dit beschreven. Nadat vader en moeder het mandje met kleine Marit in het graf gezet hebben vertel ik over de bellenblaaskusjes. Kusjes die je kleine Marit eigenlijk had willen … [Lees meer...]
Is het verstandig om kleine kinderen mee te nemen naar een uitvaart?
Moeten we een klein kind (kleinkind?) wel of niet meenemen naar de begrafenis of crematie? Het is een vraag die me nogal eens gesteld wordt. Natuurlijk moet dat, d.w.z. ik vind van wel. En heb daar allerlei redenen voor: Je wilt je kind toch niet buitensluiten. Je kind zal je verdriet veel beter begrijpen als het er bij is geweest, je kunt samen verdrietig zijn. Je kind heeft het nodig om te … [Lees meer...]
Een niet alledaags afscheid
Wij zijn allemaal geneigd om bekende paden te bewandelen en zijn daar over het algemeen maar moeilijk van af te brengen. Zo kiezen wij bijvoorbeeld om te eten om 18:00 uur, of om elk jaar vakantie te vieren op dezelfde camping. Omdat wij ons daar goed bij voelen, omdat het zo hoort of omdat we niet beter weten. Dat geldt ook voor uitvaarten. En hoewel in de uitvoering veel variaties mogelijk … [Lees meer...]
Onze baby is overleden; wat moeten we nu?
Nadat een baby, bij de geboorte, is overleden hebben ouders wel 100 vragen. De vragen die gesteld worden en de vragen die ik in hun ogen lees. Zo niet deze nacht als ik in het ziekenhuis kom. Deze vragen hebben allen een zelfde doel. Wanneer kunnen wij naar huis? Naar de andere dochter. Naar de dochter die ervan uitgaat dat de baby nu eindelijk uit mama’s buik is en mee naar huis komt. De … [Lees meer...]
Er ligt een engeltje achter de heg
Levenloos geboren baby's werden vroeger stiekem begraven, ongedoopt in niet gewijde grond. De engeltjes verdwenen. Hun ouders gingen jaren later naar ze op zoek. Noor van Manen en René Oomen maakten hierover een radiodocumentaire. Deze werd door de VPRO radio in het geschiedenisprogramma OVT uitgezonden op 1 en 8 november 2015 onder de titel 'Er ligt een engeltje achter de heg'. Dit zijn de … [Lees meer...]
Welke kleding draag je naar een uitvaart?
Een vroegere collega van een jonge vrouw was overleden. De jonge vrouw zou, alleen, naar de begrafenis toegaan. Ze vertelde me dat ze nog nooit bij een uitvaart was geweest en dat ze heel nerveus was. Dat had voor een deel met haar verdriet te maken. De overledene had tijdens de puberteit veel voor haar betekend. Haar nerveusheid had ook te maken met de onbekendheid. Wat werd er van haar … [Lees meer...]
Rouwkaart voor een kind
Wat schrijf je als je kind is overleden? Hoe maak je je ontreddering duidelijk? Wat wil je zeggen? Een rouwkaart is in de eerste plaats bedoeld als uitnodiging voor de uitvaart. Maar heel vaak is het ook een gedenkkaart. En dan wordt ineens de schoolfoto die net gemaakt is gebruikt voor die gedenkkaart. Of worden de mooie foto’s die Stichting Earlybirds of Make a Memoryvan je pasgeboren baby … [Lees meer...]
Rouwvervoer bij kinderen
Je kind is overleden. Je wilt het niet loslaten, maar het moet, in elk geval lichamelijk. Dus MOET je nadenken over de uitvaart. En de kaarten. En het vervoer. En nog allerlei andere dingen. En dan is de vraag: hoe breng je je overleden kind naar begraafplaats of crematorium? Tegenwoordig hoef je geen gebruik meer te maken van een traditionele rouwauto waarin je kind zou ‘verdwijnen’. Het … [Lees meer...]